ترازوی آزمایشگاهی چیست ؟

به طور کلی ترازوی آزمایشگاهی یک وسیله اندازه‌گیری دقیق و حساس است که به منظور اندازه‌گیری وزن نمونه‌های کوچک و پرهیز از هرگونه خطای اندازه‌گیری در آزمایشگاه‌ها استفاده می‌شود. ترازوهای آزمایشگاهی دارای دقت بالا هستند و به منظور انجام آزمایش‌هایی که نیاز به دقت و شفافیت زیادی دارند استفاده می‌شوند. در این مطلب به ترازوی آزمایشگاهی، کاربرد و موارد استفاده از آن خواهیم پرداخت.

ترازوی آزمایشگاهی چیست؟

ترازوی آزمایشگاهی، یکی از ضروری ترین تجهیزات آزمایشگاه‌ محسوب می‌شود و برای دقت بالای خود معروف است. این ترازوها به‌ویژه در فرآیندهای مرتبط با ترکیب داروها و تولید مواد شیمیایی بسیاری از آزمایشگاه‌ها به کار می‌روند؛ ترازو آزمایشگاه برای اندازه‌گیری وزن‌های مختلفی استفاده می‌شوند، از جمله اندازه‌گیری دقیق وزن مواد شیمیایی، داروها، نمونه‌های زمینی، بیولوژیکی و غیره؛ لازم به ذکر است که شما می توانید برای خرید مواد شیمیایی آزمایشگاهی با کارشناسان ما ارتباط بگیرید.

ترازوهای آزمایشگاهی عموماً دارای دقت بالا هستند و برای اندازه‌گیری وزن‌های بسیار کوچک یا مواد حساس استفاده می‌شوند. این دستگاه‌ها معمولاً دیجیتال یا مکانیکی هستند و می‌توانند وزن‌های مختلف را با دقت و صحت بسیار بالا اندازه‌گیری کنند؛ همچنین این نوع ترازوها اغلب دارای صفحه ای شیشه‌ای یا فولادی هستند که وزن نمونه‌ها را بر روی آن می‌گذارند.

یکی از ویژگی‌های اساسی ترازوی آزمایشگاهی، محفظه توزین آن است که جلوی ورود هوا به توزین را می‌گیرد تا در زمان وزن‌گیری، اشیاء مورد نظر با دقت بیشتری اندازه‌گیری شوند؛ درواقع این ترازوها با دقت فوق‌العاده حساس در توزین عمل می‌کنند و معمولاً نیاز به محیط با عدم ورود و تأثیر هوا دارند.

نا گفته نماند ترازوهای آزمایشگاهی با توجه به دیجیتال بودن کالیبراسیون خود از دقت توزین و حساسیت بالایی برخوردارند و به صورت خودکار به حالت کالیبره بازمی‌گردند تا از اختلالات در ترکیب مواد جلوگیری شود. لازم به ذکر است ترازوهای دقیق آزمایشگاهی دارای تکنولوژی‌هایی هستند که از اختلاف‌های کوچک در وزن نمونه‌ها اندازه‌گیری می‌کنند و اطمینان حاصل می‌کنند که داده‌های اندازه‌گیری شده دقیق و قابل اعتماد هستند.

کاربردهای ترازوی آزمایشگاهی

ترازوهای آزمایشگاهی برای اندازه‌گیری دقیق جرم و وزن اشیاء در آزمایشگاه‌ها استفاده می‌شوند. این ترازوها عموماً دقتی بالا و قابل اعتماد دارند و برای اندازه‌گیری آزمایشی در شیمی، فیزیک، بیولوژی، داروسازی و سایر علوم به کار می‌روند. در زیر تعدادی از کاربردهای ترازوی آزمایشگاهی آورده شده است:

• اندازه‌گیری دقیق جرم محلول‌ها و پودرها برای تهیه محلول‌های آزمایشی
• اندازه‌گیری دقیق جرم وزن نمونه‌های شیمیایی برای استفاده در آزمایش‌های تجربی
• اندازه‌گیری وزن دقیق مواد غذایی برای تهیه غذاهای آزمایشی در آزمایشگاه‌های غذا
• اندازه‌گیری دقیق جرم وزن داروها و مواد شیمیایی برای تولید داروهای فارماسیوتیکال
• اندازه‌گیری دقیق تعداد سلول‌های خونی برای تشخیص و مطالعه بیماری‌های خونی
• اندازه‌گیری وزن مواد با اندازه مولکولی کمتر برای تعیین ویژگی‌های فیزیکی و شیمیایی آن‌ها
• اندازه‌گیری وزن نمونه‌های بیولوژیکی برای تحقیقات بیولوژیکی و زیست‌شیمی

عملکرد صحیح ترازوی آزمایشگاه از اهمیت ویژه‌ای برخوردار است زیرا نتایج آزمایشات به طور مستقیم به دقت و صحت اندازه‌گیری وزن وابسته‌اند.

انواع ترازوی آزمایشگاهی

ترازوی آزمایشگاهی دارای انواع مختلفی همچون ترازوهای الکترونیکی و مکانیکی است که هرکدام با ویژگی‌ها و دقت‌های خاص خود ارائه می‌شوند،. بنابراین، معرفی انواع ترازوهای آزمایشگاهی و کاربردهای آن از اهمیت ویژه‌ای برخوردار است.

1. ترازوی میزان

این نوع ترازو برای اندازه‌گیری وزن اشیاء کوچک و سبک استفاده می‌شود، معمولاً دقت آن در حدود 0.1 میلی‌گرم است.

2. ترازوهای آزمایشگاهی سه صفر و پنج صفر

به طور کلی ترازوی تحلیلی یا سه صفر برای اندازه‌گیری وزن اشیاء با دقت بالا و با اعداد اعشاری استفاده می‌شود و ممکن است دقت آن تا 0.0001 گرم باشد؛ به عبارت دیگر ترازوی سه‌صفر آزمایشگاهی یک ترازوی محفظه‌دار دقیق است که برای توزین مواد گرم و سبک مورد استفاده قرار می‌گیرد.

از طرف دیگر ترازوی آنالیتیکال یا همان ترازوی آزمایشگاهی پنج صفر، برای اندازه‌گیری وزن اشیاء با دقت بالا و دقیق استفاده می‌شود و همانطور که از اسمش مشخص است، معمولاً دقت آن تا 0.00001 گرم است.

3. ترازو آزمایشگاهی یک کفه ای

ترازوهای یک‌کفه‌ای برای اندازه‌گیری وزن مواد استفاده می‌شوند. این ترازوها شبیه به ترازوهای ساده فنری یا ترازوهای الکتریکی هستند و دارای یک کفه برای قرار دادن مواد هستند.

4. ترازو آزمایشگاهی یک کفه ای

این ترازو برای توزین مقایسه‌ای به کار می‌رود و دارای کفه آویزان در دو انتهای خود است. این ویژگی این امکان را می‌دهد که از این ترازو در مقایسه وزن‌ها به راحتی استفاده کنیم.

5. ترازوی وسط

این نوع ترازو برای اندازه‌گیری وزن اشیاء به صورت میانی وسط بین ترازوی میزان و ترازوی تحلیلی استفاده می‌شود.

6. ترازوی آزمایشگاهی پرتابل یا قابل حمل

ترازوی آزمایشگاهی پرتابل وزن خشک را با دقت و خوانایی اندازه‌گیری می‌کند. این ترازوها جمع و جور هستند و برخی از آنها دارای اندازه‌گیری وزنی تا 12 هزار گرم می‌باشند. این نوع ترازو برای اندازه‌گیری وزن اشیاء در محیط‌های مختلف تحت شرایطی مانند مکان‌های دور از آزمایشگاه و یا موقعیت‌هایی که اتاق خالی ندارد، استفاده می‌شود.

7. ترازوهای رطوبت سنج آزمایشگاهی

ترازوهای رطوبت سنج از لامپ‌هایی نظیر لامپ هالوژن برای تولید حرارت بهره می‌برند تا مواد به طور کامل خشک شوند. این ترازوها با حساسیت بسیار بالا برای اندازه‌گیری وزن از دست رفته به دلیل رطوبت، اطلاعات مفیدی ارائه می‌دهند. محفظه‌های خاص برای گرمادهی مواد نیز به ویژگی‌های این ترازوها افزوده شده‌اند.

بهترین ترازوی آزمایشگاهی چه ویژگی هایی دارد؟

ترازوی آزمایشگاهی به عنوان یکی از ابتدایی ترین تجهیزات آزمایشگاه، باید برخی ویژگی های حیاتی را داشته باشد تا بتوان به صورت دقیق و قابل اعتماد اندازه گیری های مورد نیاز را انجام داد. بهترین ترازوی آزمایشگاهی باید دارای ویژگی های زیر باشد:

• دقت: ترازو باید دارای دقت بالا باشد تا بتوان نتایج دقیق و قابل اعتمادی از اندازه  گیری ها به دست آورد.
• دسترسی آسان: ترازو باید دسترسی آسان به کلید های کنترل و نمایشگر داشته باشد تا عملکرد آن راحت تر و سریع تر باشد.
• ظرفیت: ترازو باید دارای ظرفیت کافی برای اندازه گیری انواع نمونه ها باشد.
• استحکام و پایداری: ترازو باید ساخته شده از مواد مرغوب باشد تا به دوام و پایداری لازم را داشته باشد.
• قابلیت کالیبراسیون: ترازو باید قابلیت کالیبراسیون داشته باشد تا به دقت بالایی از اندازه گیری ها دست یابیم.
• با توجه به این ویژگی ها، ترازوی آزمایشگاهی باید از برند های معتبر و با کیفیتی انتخاب شود تا اندازه گیری های دقیق و قابل اعتمادی انجام شود.
• نوع ترازو: ترازوهای آزمایشگاهی مختلفی و نوع‌های متعددی دارند که برای انواع آزمایش‌ها و کاربردهای مختلفی مناسبند. برای مثال، ترازوهای تجزیه‌ای، ترازوهای تعادل و ترازوهای میکروبیلوژیک انواعی از ترازوهای آزمایشگاهی هستند که هر کدام نیازهای خاص خود را دارند.
• کیفیت و قیمت: در نهایت، دقت و دقت ترازو باید با کیفیت مناسب و قیمت منصفانه شرکت‌کنند. قبل از خرید، نظرات و تجربیات دیگران را مطالعه کرده و از قیمت‌های بازار آگاه شوید تا ترازویی با بهترین کیفیت و قیمت را به دست آورید.

تا به اینجا دانستیم که ترازوهای آزمایشگاهی در انواع متفاوتی تولید می شوند که هر یک از آنها برای استفاده در شرایط خاصی مناسب هستند. این مجموعه ترازوها، با انواع ویژگی‌ها و کاربردهای مختلف، نیازهای مختلف آزمایشگاهی را پوشش می‌دهند.

روش استفاده از ترازوی آزمایشگاهی

همان طور که گفتیم ترازوی آزمایشگاهی یک وسیله دقیق و حساس است که برای اندازه‌گیری دقیق وزن مواد مورد استفاده در آزمایش‌ها و تحقیقات علمی استفاده می‌شود. برای استفاده از ترازوی آزمایشگاهی، به دقت بالا نیاز است. مراحل کار با ترازوی آزمایشگاهی عبارتند از:

1. تعیین دما: قبل از اندازه‌گیری، نمونه را مدتی در محیط قرار دهید تا دمای آن با دمای محیط هماهنگ شود. این اقدام از جریان هوا جلوگیری می‌کند و دقت توزین را افزایش می‌دهد.
2. قرار دادن ترازو در سطح صاف و افقی: قبل از شروع کار با ترازو، اطمینان حاصل کنید که ترازو روی یک سطح صاف و افقی قرار دارد تا دقت اندازه‌گیری‌های شما تضمین شود.
3. روشن کردن ترازو: ترازو را روشن کنید و منتظر شوید تا علامت "Stable" (ثابت) نمایان شود، این مورد نشان‌دهنده ثبات ترازو است.
4. تنظیم و تعیین صفر ترازو: پس از قرار دادن ترازو در سطح مورد نیاز، دکمه تنظیم وزن (Tare) را فشار داده تا وزن ترازو صفر شود. این کار برای انجام اندازه‌گیری‌های دقیق بسیار مهم است.
5. قرار دادن ماده مورد نظر بر روی ترازو: ماده‌ی مورد نظر را بر روی صفحه ترازو قرار دهید و صبر کنید تا وزن دقیق آن نمایش داده شود. با دقت، مواد را به ترازو اضافه کنید تا وزن دقیق آن‌ها را بدست آورید. برای اندازه‌گیری می‌توانید از روش اختلاف جرمی استفاده کنید. این شامل اندازه‌گیری وزن ظرف خالی و سپس اضافه کردن نمونه و اندازه‌گیری دوباره وزن مجموعه است.
6. خروجی و نتیجه گیری: وزن دقیق ماده‌ی مورد نظر را بخوانید و نتیجه‌ی اندازه گیری را ثبت کنید. اطمینان حاصل کنید که خروجی ترازو به صورت واقعی با مواد مورد استفاده در آزمایش یا تحقیق شما همخوانی دارد.
7. پایان فرآیند: پس از انجام اندازه‌گیری، ترازو را خاموش کنید و اگر نیاز به کالیبراسیون دارید، از وزنه‌های دقیق آزمایشگاهی برای تنظیم و کالیبره کردن ترازو استفاده کنید.

با رعایت این مراحل و اهمیتی که بر دقت و دقت ترازو قرار داده می‌شود، می‌توانید به راحتی از ترازوی آزمایشگاهی برای اندازه‌گیری دقیق وزن مواد استفاده کنید.

نگهداری از ترازو آزمایشگاهی

ترازوهای آزمایشگاهی نیازمند شرایط نگهداری و استفاده خاصی هستند تا دقت و صحت اندازه‌گیری‌ها حفظ شود. این ترازوها باید بر روی میزهای ضد لرزش و مخصوص خود قرار گیرند، به ویژه اگر ازرنوع ترازوهای حساس با محفظه شیشه‌ای باشند. گفتنی است در آزمایشگاه‌ها که از ترازوها استفاده می‌شود، وجود وزنه‌های دقیق آزمایشگاهی برای کالیبراسیون و تنظیم دقیق ترازوها امری ضروری است.

ترازوی آزمایشگاهی را نباید در کنار پنجره‌ها یا در معرض نور مستقیم آفتاب، فن‌ها، یا کولرها قرار داد زیرا حرارت و نور می‌تواند دقت ترازو را تحت تأثیر قرار دهد. همچنین، از قرار دادن آنها در مکان‌های مستعد پاشیده شدن آب باید خودداری شود. خوب است بدانید به منظور داشتن نتایج دقیق، باید ترازو را قبل از اندازه‌گیری به مدت 15 دقیقه روشن کنید و سپس اندازه‌گیری را شروع کنید.

سخن آخر؛ با رعایت اصولی که گفتیم یک ترازوی آزمایشگاهی مناسب بخرید

در این مقاله از بلاگ کیان پرتو تجهیز در مورد ترازوی آزمایشگاهی توضیح دادیم و کاربردها و موارد استفاده آن را بیان کردیم. همچنین توضیح دادیم که بهترین ترازوی آزمایشگاهی چه ویژگی هایی دارد تا شما بتوانید به راحتی بهترین انتخاب را داشته باشید. 

ترازوهای آزمایشگاهی از جمله ابزارهای مهم در زمینه تحقیقات و آزمایشات علمی هستند که اندازه‌گیری دقیق و وزن‌گیری حساس را فراهم می‌کنند. این ترازوها در انواع مختلفی از ترازوهای دیجیتال گرفته تا ترازوهای دوکفه‌ای و سه‌صفر، وجود دارند. همچنین قابلیت‌های خاصی نظیر رطوبت‌سنجی یا قابلیت حرارتی توانایی اندازه گیری های مختلف آزمایشگاهی را به این نوع این ترازوها می دهند.

سوالات متداول

1. چرا اهمیت استفاده از ترازوهای آزمایشگاهی در آزمایشات بالاست؟ چون ترازوهای آزمایشگاهی به دلیل دقت بالا، حساسیت زیاد و توانایی اندازه‌گیری وزن به صورت دقیق، در آزمایشات و تحقیقات علمی بسیار حیاتی هستند. این ترازوها به اندازه‌گیری وزن مواد، توزین دقیق و حتی انجام آزمایشاتی که نیازمند کنترل دقیق بارها هستند، کمک می‌کنند.

2. چرا برخی ترازوها دارای محفظه هستند؟ ترازوهای دارای محفظه برای مواد حساس به عوامل خارجی مانند گرد و غبار، رطوبت یا تغییرات دما مورد استفاده قرار می‌گیرند. این محفظه‌ها باعث می‌شوند تا شرایط محیطی بیرونی بر وزن‌گیری مواد تأثیری نگذارند و دقت ترازو حفظ شود.

3. چگونه می‌توان ترازوها را کالیبره کرد؟ کالیبره کردن ترازوها از طریق استفاده از وزنه‌های دقیق آزمایشگاهی انجام می‌شود. 

4. ترازوهای رطوبت سنج چگونه عمل می‌کنند؟ ترازوهای رطوبت سنج از لامپ‌هایی مانند لامپ هالوژن برای تولید حرارت استفاده می‌کنند. این حرارت باعث خشک شدن کامل مواد می‌شود. از طریق اندازه‌گیری وزن اولیه و وزن نهایی می‌توان مقدار رطوبت موجود در ماده را محاسبه کرد.

5. تفاوت ترازوهای یک‌کفه‌ای و دوکفه‌ای چیست؟ ترازوهای یک‌کفه‌ای برای اندازه‌گیری وزن به‌صورت مستقیم استفاده می‌شوند، درحالی‌که ترازوهای دوکفه‌ای برای توزین مقایسه‌ای از دو وزن به‌کار می‌روند. دستگاه دوکفه‌ای دارای دو کفه آویزان است که این امکان را می‌دهد که دو وزن را با یکدیگر مقایسه کند.