هات پلیت آزمایشگاهی یا هیتر رومیزی، یک وسیله گرمایشی ساده، قابل حمل و بسیار پرکاربرد در آزمایشگاه‌ها است که به‌صورت صفحه‌ای صاف با سیستم داخلی تولید حرارت طراحی شده است. این دستگاه برای گرم کردن یکنواخت محلول‌ها، ذوب مواد و انجام واکنش‌های کنترل‌شده استفاده می‌شود. برخلاف شعله مستقیم که خطرناک‌تر و کنترل آن دشوارتر بوده، هات پلیت امکان تنظیم دقیق دما را فراهم میکند و ایمنی کاربر را افزایش می‌دهد.
در آزمایشگاه‌های شیمی، زیست‌شناسی و داروسازی، استفاده از هات پلیت نه‌تنها باعث افزایش دقت در فرآیندهای حرارتی می‌شود، بلکه عمر تجهیزات شیشه‌ای را نیز بالا می‌برد و از خطرات احتمالی می‌کاهد. در ادامه اطلاعاتی مفید برای خرید هات پلیت ارائه خواهد شد.
یکی از تجهیزات کلیدی و پرکاربرد در محیط‌های علمی، هات پلیت آزمایشگاهی است که در انواع فرآیندهای شیمیایی، زیستی، دارویی و حتی صنعتی مورد استفاده قرار می‌گیرد. این دستگاه با بهره‌گیری از المنت‌های گرمایشی، نور مادون قرمز، و در برخی مدل‌ها با همزن مغناطیسی، امکان گرم‌کردن یکنواخت و دقیق محلول‌ها را فراهم میکند. در ادامه، کاربردهای این دستگاه را به‌صورت دسته‌بندی شده شرح می‌دهیم:
در بسیاری از مدل‌های پیشرفته، وجود موتور داخلی و پیچ تنظیم چرخش باعث می‌شود دستگاه نقش همزن مغناطیسی را نیز ایفا کند. این ویژگی کمک میکند محلول‌ها به‌طور یکنواخت مخلوط شده و حرارت به‌خوبی در کل نمونه توزیع یابد. دقت بالا، ایمنی هات پلیت نسبت به شعله باز، و سادگی استفاده باعث شده این دستگاه به یکی از تجهیزات ضروری هر آزمایشگاه تبدیل شود.
در واقع انواع هات پلیت آزمایشگاهی با توجه به نیازهای متفاوت آزمایشگاه‌ها و ویژگی‌های کاربردی متنوع طراحی شده‌اند. انتخاب هات پلیت مناسب، بسته به پارامترهایی مانند ظرفیت گرمایی، قابلیت همزن، دقت کنترل دما و ابعاد صفحه اهمیت زیادی دارد.
بر اساس مکانیزم عملکرد:
هات پلیت‌های ساده تنها دارای المنت گرمایشی هستند و قابلیت همزدن محلول‌ها را ندارند. این مدل‌ها برای گرم کردن مستقیم محلول‌ها یا نمونه‌هایی به کار می‌روند که نیاز به همزدن همزمان ندارند. به دلیل ساختار ساده، از نظر هزینه‌ای مقرون‌به‌صرفه‌تر بوده و نگهداری آسان‌تری دارند. همچنین احتمال خرابی مکانیکی در آن‌ها کمتر است. اما در مواردی که ترکیب یکنواخت مواد ضروری است، استفاده از این مدل محدودیت ایجاد میکند.
هات پلیت‌های مگنت‌دار یا همزن‌دار، علاوه بر گرمایش، به یک سیستم همزن مغناطیسی داخلی مجهز هستند. این ویژگی باعث می‌شود تا کاربر بتواند همزمان با گرم کردن، محلول را نیز به‌صورت یکنواخت مخلوط کند. این دستگاه‌ها بیشتر در آزمایش‌هایی استفاده می‌شوند که واکنش شیمیایی یا حل‌شدن کامل ترکیبات به اختلاط نیاز دارد. مزیت اصلی آن‌ها افزایش دقت فرآیندهای آزمایشگاهی است، اما نسبت به مدل‌های ساده قیمت بالاتری دارند و نیازمند نگهداری دقیق‌تر هستند.
بر اساس نوع کنترل
هات پلیت‌های دیجیتال دارای صفحه‌نمایش و کنترلر دقیق دما و سرعت هستند. این مدل‌ها امکان تنظیم دقیق‌تر فرآیندهای گرمایش و همزدن را فراهم می‌کنند و معمولاً در آزمایش‌هایی با حساسیت بالا مورد استفاده قرار می‌گیرند. قابلیت برنامه‌ریزی، خوانش آسان و دقت بالا از مهم‌ترین مزایای آن‌هاست. با این حال، پیچیدگی بیشتر و قیمت بالاتر از معایب نسبی آن‌ها به شمار می‌رود.
مدل‌های آنالوگ با کلیدهای چرخشی و بدون صفحه‌نمایش دیجیتال کار می‌کنند. این مدل‌ها اگرچه از نظر دقت به پای مدل‌های دیجیتال نمی‌رسند، اما استفاده آسان‌تری دارند و برای کاربردهای عمومی یا غیر حساس مناسب هستند. هزینه کمتر و عدم نیاز به آموزش خاص برای استفاده از آن‌ها از مزایای این نوع محسوب می‌شود، اما در مواقعی که کنترل دقیق دما یا سرعت همزن ضروری باشد، کارایی محدودتری دارند.
بر اساس جنس صفحه
مدل‌های دارای صفحه سرامیکی به دلیل مقاومت بالا در برابر مواد شیمیایی و دمای بالا (تا حدود ۳۵۰ درجه سانتی‌گراد) بسیار پرکاربرد هستند. این صفحات عایق الکتریکی خوبی دارند و برای آزمایش‌هایی که نیاز به دید مستقیم تغییر رنگ نمونه دارند (مانند تغییر رنگ معرف‌ها) بسیار مناسب هستند. اما در برابر شوک‌های حرارتی و ضربه مکانیکی حساس‌ترند و باید با احتیاط استفاده شوند.
صفحات آلومینیومی گرما را سریع‌تر و یکنواخت‌تر توزیع می‌کنند و معمولاً دوام بالایی دارند. این مدل‌ها نسبت به سرامیکی‌ها مقاوم‌تر در برابر ترک‌خوردگی هستند و برای کارهای سنگین‌تر یا مداوم مناسب‌اند. با این حال، در برابر خوردگی توسط برخی مواد شیمیایی حساس‌ترند و در محیط‌هایی که مواد خورنده زیاد استفاده می‌شود، باید با احتیاط استفاده شوند.
استیل ضد زنگ مقاومت بسیار بالایی در برابر خوردگی، اترها و الکل‌ها دارد و به دلیل قابلیت تمیزکاری آسان، برای محیط‌های استریل مانند اتاق‌های تمیز یا فضاهای دارای استاندارد ISO و GMP بسیار ایده‌آل است. این مدل‌ها از نظر دوام در سطح بالایی قرار دارند و گرچه ممکن است قیمت بیشتری داشته باشند، اما برای کاربردهای حساس پزشکی یا دارویی انتخابی مناسب‌اند.
هات پلیت‌های دارای سطح پلی‌پروپیلن معمولاً برای محیط‌های با مواد بسیار خورنده مانند اسیدهای قوی و حلال‌های شیمیایی استفاده می‌شوند، اما نمی‌توانند دماهای خیلی بالا را تحمل کنند. در موارد خاص از چدن نیز برای افزایش دوام استفاده می‌شود، ولی به دلیل وزن زیاد و انتقال حرارت کندتر، استفاده محدودی دارند.
بر اساس ویژگی‌های دیگر
هات پلیت‌ها می‌توانند به‌صورت تک‌خانه (یک محل برای قرارگیری ظرف) یا چندخانه (دو یا چند موقعیت گرمایش همزمان) طراحی شوند. مدل‌های چندخانه برای آزمایش‌هایی که نیاز به پردازش همزمان چند نمونه دارند، بسیار کارآمد هستند. در مقابل، مدل‌های تک‌خانه فضای کمتری اشغال کرده و برای کارهای معمولی یا فردی مناسب‌ترند. البته قیمت مدل‌های چندخانه بیشتر است و کنترل دمای یکنواخت در همه نقاط نیاز به بررسی دقیق‌تری دارد.
در این نوع، از یک حسگر دمایی خارجی (پراب) برای اندازه‌گیری و تنظیم دمای دقیق محلول داخل ظرف استفاده می‌شود. این قابلیت برای زمانی مفید است که اختلاف دمای بین صفحه و محلول زیاد است یا دمای محلول بسیار حساس باید ثابت بماند. با استفاده از پراب، دمای واقعی مایع به‌صورت لحظه‌ای سنجیده شده و کنترل دما بسیار دقیق‌تر انجام می‌گیرد. البته این سیستم پیچیده‌تر بوده و ممکن است برای کاربردهای بسیار تخصصی استفاده شود.
محدوده دما و ظرفیت گرمایی: مهم‌ترین وظیفه‌ی یک هات پلیت، گرم‌کردن دقیق و یکنواخت نمونه‌هاست. بنابراین هنگام خرید، باید به محدوده دمایی آن توجه ویژه داشته باشید. توصیه می‌شود مدلی را انتخاب کنید که حداکثر دمای آن کمی بالاتر از نیاز واقعی شما باشد تا در استفاده‌های طولانی‌مدت دچار مشکل نشوید. همچنین ظرفیت گرمایی دستگاه نیز اهمیت دارد؛ مدل‌های مختلف توان تولید گرمای متفاوتی دارند و برای کاربردهای سبک یا سنگین طراحی شده‌اند. از طرفی، یکنواختی گرما در سطح صفحه بسیار مهم است و هات‌پلیت‌هایی با صفحه آلومینیومی به‌دلیل رسانایی بالای حرارتی، دمای یکنواخت‌تری فراهم می‌کنند که برای واکنش‌های حساس بسیار حیاتی است.
ظرفیت حجمی و سرعت همزن: در آزمایشگاه‌ها اغلب با نمونه‌هایی در حجم و ویسکوزیته مختلف سر و کار داریم. پس حتماً پیش از خرید، حجم مورد نیازتان را مشخص کنید. برخی مدل‌ها برای کار با حجم‌های زیاد (مثلاً ۲۰ تا ۱۰۰ لیتر) مناسب‌اند، اما ممکن است در مورد مایعات با ویسکوزیته بالا، همزن دستگاه در حجم‌های بالا عملکرد مناسبی نداشته باشد. همچنین سرعت چرخش همزن نقش اساسی در مخلوط‌کردن مؤثر دارد. مدل‌هایی را انتخاب کنید که امکان تنظیم دقیق سرعت را در طیف گسترده‌ای ارائه دهند تا بتوانید با انواع مایعات رقیق و غلیظ به‌راحتی کار کنید.
یکنواختی دما و جنس صفحه: توزیع یکنواخت دما در سطح هات پلیت یکی از عوامل کلیدی در کیفیت و تکرارپذیری نتایج آزمایشگاهی است. صفحاتی که از جنس آلومینیوم ساخته شده‌اند، به‌دلیل رسانایی حرارتی بالا، گرما را به‌صورت یکنواخت‌تری پخش می‌کنند. این موضوع برای انجام واکنش‌های دقیق شیمیایی یا گرم‌کردن ترکیبات حساس بسیار حیاتی است. در مقابل، صفحات سرامیکی ممکن است برای برخی کاربردهای خاص مناسب باشند، ولی معمولاً آلومینیوم انتخاب مطمئن‌تری برای گرمایش یکنواخت است.
ابعاد صفحه و سازگاری با ظروف: ابعاد صفحه‌ی هات پلیت باید متناسب با ظروفی باشد که در آزمایش‌های شما استفاده می‌شوند. اگر صفحه بیش از حد کوچک باشد، خطر واژگونی یا گرم‌نشدن یکنواخت وجود دارد. از طرفی، صفحات بسیار بزرگ نیز فضای زیادی اشغال می‌کنند و ممکن است برای آزمایشگاه‌های کوچک مناسب نباشند. در نتیجه، پیش از خرید، به تعداد ظروفی که همزمان نیاز به گرمایش دارند و فضای کاری موجود روی میزتان توجه کنید.
ویژگی‌های ایمنی و هشداردهنده‌ها: ایمنی در محیط آزمایشگاه حرف اول را می‌زند، به‌ویژه هنگام کار با تجهیزات گرمایشی. بنابراین مطمئن شوید هات پلیتی که انتخاب می‌کنید دارای سیستم هشدار برای دمای بالا باشد. چراغ هشدار سطح داغ، معمولاً در دمای بالاتر از ۵۰ درجه روشن می‌شود و کاربر را از خطر سوختگی آگاه می‌سازد. همچنین بررسی کنید که دستگاه به سیستم خاموشی خودکار یا محافظ در برابر گرم‌شدن بیش‌ازحد مجهز باشد. از دیگر ویژگی‌های مهم می‌توان به طراحی ضدریزش و محافظت از قطعات حساس در صورت نشت مواد اشاره کرد، که از آسیب‌دیدگی دستگاه جلوگیری میکند.
برند، گارانتی و خدمات پس از فروش: در انتخاب تجهیزات آزمایشگاهی، برند دستگاه، قیمت هات پلیت آزمایشگاهی و خدمات پس از فروش آن اهمیت زیادی دارد. برندهای معتبر داخلی و خارجی مانند IKA (آلمان)، DLAB (چین)، یا برندهای ایرانی نظیر آلفا، با سابقه خوب در تولید تجهیزات دقیق و ایمن، انتخاب‌های قابل اعتمادی هستند. حتماً از گارانتی معتبر و امکان تعمیر یا تأمین قطعات در صورت نیاز مطمئن شوید. انتخاب برند معتبر علاوه بر افزایش اطمینان از کیفیت، پشتیبانی فنی مناسبی را نیز برای شما فراهم میکند.
رعایت نکات ایمنی هنگام کار با هات پلیت آزمایشگاهی اهمیت بسیار زیادی دارد و می‌تواند از بروز حوادث جدی مانند سوختگی، آتش‌سوزی یا شوک الکتریکی جلوگیری کند. در ادامه مهم‌ترین پروتکل‌ها را با تاکید ویژه و علامت هشدار آورده‌ایم که حتماً باید به آن‌ها عمل کنید:
همیشه از پریز دارای اتصال به زمین (ارت) استفاده کنید
استفاده از پریزهای بدون ارت می‌تواند باعث خطر شوک الکتریکی شود. اتصال زمین، ایمنی دستگاه و کاربر را به شکل قابل توجهی افزایش می‌دهد. قبل از وصل کردن هات پلیت به برق، اطمینان حاصل کنید که پریز از نظر الکتریکی استاندارد و مجهز به ارت است.
هرگز حلال‌های قابل اشتعال را در فضای باز گرم نکنید (فقط زیر هود شیمیایی)
اگر لازم است نمونه‌ای شامل حلال‌های آتش‌گیر گرم شود، حتماً باید هات پلیت را زیر هود شیمیایی استفاده کنید تا بخارات قابل اشتعال کنترل شده و احتمال انفجار یا آتش‌سوزی کاهش یابد. گرم‌کردن این مواد در فضای باز آزمایشگاه بسیار خطرناک است.
از تجهیزات حفاظت فردی (PPE) مانند عینک و دستکش ایمنی استفاده کنید
در هنگام کار با هات پلیت و مواد شیمیایی، همیشه از عینک، دستکش مقاوم در برابر حرارت و لباس آزمایشگاهی مناسب استفاده کنید. این تجهیزات از تماس مستقیم پوست و چشم با مواد داغ یا خطرناک محافظت می‌کنند.
مراقب سطح داغ دستگاه حتی پس از خاموش کردن باشید! (به چراغ هشدار Hot Top توجه کنید)
سطح هات پلیت پس از خاموش شدن ممکن است هنوز بسیار داغ باشد و باعث سوختگی شود. اکثر هات پلیت‌های مدرن چراغ یا نشانگری به نام Hot Top دارند که تا زمان خنک شدن کامل روشن باقی می‌ماند. به این هشدار توجه کنید و از لمس کردن سطح داغ جداً خودداری نمایید.
فقط از ظروف شیشه‌ای مقاوم به حرارت (مانند بوروسیلیکات) استفاده کنید و قبل از مصرف ترک‌ها را بررسی نمایید
برای گرم کردن نمونه‌ها باید از ظروفی استفاده کنید که تحمل حرارت بالا را داشته باشند. شیشه‌های بوروسیلیکات بهترین گزینه هستند. پیش از استفاده، ظروف را به دقت بررسی کنید و اگر ترک یا شکستگی وجود داشت، از آن ظرف استفاده نکنید تا خطر شکستن ناگهانی ظرف و ریختن مواد داغ به حداقل برسد.
دستگاه‌های قدیمی (تولید قبل از ۱۹۸۴) بسیار خطرناک هستند؛ از آن‌ها استفاده نکنید
هات پلیت‌های تولید شده قبل از سال ۱۹۸۴ فاقد استانداردهای ایمنی مدرن هستند و احتمال بروز خطرات جدی مانند جرقه، آتش‌سوزی و شوک الکتریکی در آن‌ها بالاست. حتماً از هات پلیت‌های جدید و مورد تایید استانداردهای روز استفاده نمایید.
از خطرات اصلی آگاه باشید: سوختگی، آتش‌سوزی و شوک الکتریکی
هات پلیت دستگاهی است که با حرارت و برق سروکار دارد و در صورت عدم رعایت نکات ایمنی می‌تواند باعث سه حادثه مهم شود:
رعایت این پروتکل‌های ایمنی باعث می‌شود که ضمن حفظ سلامت خود و همکاران، بتوانید به بهترین شکل از هات پلیت آزمایشگاهی استفاده کنید و از بروز خطرات احتمالی جلوگیری نمایید.
با توجه به مطالبی که بیان شد، می توان گفت هات پلیت آزمایشگاهی ابزاری حیاتی و قدرتمند در انجام آزمایش‌ها و تحقیقات علمی است که انتخاب درست و رعایت نکات ایمنی در استفاده از آن، کلید افزایش دقت و سرعت کارها محسوب می‌شود. استفاده از انواع هات پلیت مگنت دار یا همزن دار (هیتر استیرر) و هیتر استیرر به شرط رعایت اصول ایمنی هات پلیت، از جمله استفاده از ظروف مقاوم، اتصال زمین و محیط مناسب، می‌تواند خطرات احتمالی را به حداقل برساند.
خرید هات پلیت باکیفیت و توجه به نکات ایمنی، سرمایه‌گذاری مطمئنی برای پیشبرد پروژه‌های آزمایشگاهی است که نتیجه‌ای مطمئن و قابل اتکا به همراه دارد.
درﺑﺎره ﻣﺎ
کیان پرتو تجهیز به عنوان شركت تامين کننده و توزیع کننده تجهیزات آزمایشگاهی و مواد شیمیایی ، با رعايت خط مشي و اهداف خود درصدد است تا كيفيت را در قالب استانداردهاي بين المللي رعايت كرده و به دنبال گسترش روابط خود، با همه ي واحدهاي مرتبط مي باشد.
ﺗﻤﺎس ﺑﺎ ﻣﺎ
آدرس : تهران - خیابان فرصت شیرازی بین خیابان والعصر و جمالزاده - پلاک ۹۴ - طبقه ۲ واحد ۵
تلفن : 02166577909 02166577951
پست الکترونیکی: kianparto.ir{@}gmail{.}com
پست الکترونیکی: info{@}kianpartotajhiz{.}com
