ترازوی آزمایشگاهی چیست؟ معرفی انواع مختلف و کاربرد‌های آن

ترازوی آزمایشگاهی چیست؟ میتوان گفت، از ابزارهای کلیدی در زمینه‌های علمی و تحقیقاتی بهشمار می‌رود و برای اندازه‌گیری دقیق وزن و جرم مواد مورد استفاده قرار می‌گیرد. این دستگاه‌ها به‌طور عمده در آزمایشگاه‌های شیمی، فیزیک، بیولوژی و داروسازی استفاده می‌شوند و به‌دلیل دقت بالای آن‌ها، نقش حیاتی در تهیه محلول‌ها، ترکیب مواد شیمیایی و آزمایشات بیولوژیکی ایفا می‌کنند. 
انواع ترازو آزمایشگاهی به دو دسته اصلی مکانیکی و دیجیتالی تقسیم می‌شوند که هر یک دارای به تنهایی انواع مختلفی هستند، از جمله ترازوی آنالیتیکال، ترازوی رطوبتی و ترازوی پرتابل. انتخاب نوع مناسب ترازو بستگی به نیازهای خاص آزمایشگاه و دقت مورد نظر در اندازه‌گیری دارد، که به کاربران این امکان را می‌دهد تا بهترین ابزار را برای انجام تحقیقات و آزمایشات خود انتخاب کنند..

ترازوی آزمایشگاهی چیست و چگونه کار می‌کند؟

در پاسخ به سوال ترازوی آزمایشگاهی چیست میتوان بیان کرد، از تجهیزات مهم و حساس در آزمایشگاه‌ها است که برای اندازه‌گیری دقیق وزن مواد شیمیایی و دارویی بهکار می‌رود و معمولاً دارای دقت بسیار بالا از یک صدم تا یک صد هزارم گرم است. برای جلوگیری از تأثیر جریان هوا در توزین، این ترازوها دارای محفظه توزین هستند و نیاز به کالیبره بودن دقیق دارند. نحوه کار با ترازوی دیجیتال آزمایشگاهی ساده است و نیاز به تنظیم اولیه دارد. ابتدا باید نمونه در محیط به دمای اتاق برسد، سپس ترازو روشن و ظرف توزین روی آن قرار داده شود. پس از صفر کردن ترازو با دکمه Zero یا Tare، نمونه به ظرف افزوده شده و وزن دقیق آن نمایش داده می‌شود.

انواع ترازوهای آزمایشگاهی

انواع ترازو آزمایشگاهی برای توزین دقیق مواد شیمیایی و دارویی بهکار می‌روند و بسته به نوع کاربری و میزان دقت مورد نیاز، در انواع مختلفی طراحی شده‌اند. این ترازوها به دو دسته اصلی مکانیکی و الکترونیکی تقسیم می‌شوند، اما ترازوهای دیجیتال به دلیل دقت و امکانات پیشرفته، محبوب‌تر هستند. در ادامه به معرفی انواع مختلف ترازوهای آزمایشگاهی می‌پردازیم:

ترازوی دو کفه‌ای آزمایشگاهی: این ترازو برای توزین و مقایسه هم‌زمان وزن دو ماده مناسب است. دو کفه آن امکان مقایسه وزن را به طور مستقیم فراهم می‌کند و در آزمایشات و تحقیقات مقایسه‌ای کاربرد دارد.

ترازوی یک کفه‌ای آزمایشگاهی: این نوع ترازو دارای یک کفه است و بیشتر برای توزین مستقیم استفاده می‌شود. این مدل در دو نوع الکتریکی پیشرفته و ساده فنری در آزمایشگاه‌ها مورد استفاده قرار می‌گیرد.

ترازوی سه صفر آزمایشگاهی: این ترازو با داشتن یک محفظه، برای توزین مواد سبک و حساس به تغییرات وزنی طراحی شده است و به دلیل دقت بالا در محیط‌های آزمایشگاهی استفاده می‌شود.

ترازوی آنالیتیکال: این مدل برای اندازه‌گیری بسیار دقیق مقادیر کوچک از میکروگرم تا میلی‌گرم طراحی شده است. عمر طولانی و دقت بالای آن، این ترازو را برای آزمایشات علمی و تحقیقاتی مناسب کرده است.

ترازوی رطوبتی: ترازوهای رطوبتی برای آنالیز و اندازه‌گیری نمونه‌هایی که دارای محتوای رطوبت هستند طراحی شده‌اند. این نوع ترازو به تحلیل رطوبتی نمونه‌ها در آزمایشگاه‌های صنعتی و شیمی کمک می‌کند.

ترازوی پرتابل: این ترازو قابلیت حمل آسان دارد و تا ۱۲ هزار گرم وزن را اندازه‌گیری می‌کند. به دلیل قابل حمل بودن، این ترازو برای استفاده در محیط‌های خارج از آزمایشگاه مناسب است.

این تنوع در طراحی و ویژگی‌های مختلف، امکان انتخاب ترازو مناسب را برای انواع نیازهای آزمایشگاهی فراهم می‌کند. جهت تهیه دستگاههای مختلف آزمایشگاهی از قبیل آون آزمایشگاهی به سایت کیان پرتو مراجعه فرمایید.

کاربردهای ترازوهای آزمایشگاهی در صنایع مختلف

ترازوهای آزمایشگاهی به دلیل دقت و قابلیت اعتماد بالا، در صنایع مختلف نقش مهمی ایفا می‌کنند. در صنعت شیمی، این ترازوها برای اندازه‌گیری دقیق جرم محلول‌ها و پودرها به منظور تهیه محلول‌های آزمایشی و انجام آزمایش‌های شیمیایی استفاده می‌شوند. در داروسازی نیز، ترازوهای آزمایشگاهی برای اندازه‌گیری دقیق جرم مواد شیمیایی و دارویی جهت تولید داروهای فارماسیوتیکال به کار می‌روند و به این ترتیب نقش اساسی در حفظ دقت و ایمنی داروها دارند.

در صنایع غذایی، ترازوهای آزمایشگاهی برای اندازه‌گیری دقیق وزن مواد غذایی و آزمایش‌های کیفی استفاده می‌شوند. در علوم زیستی و بیولوژیکی، این ترازوها به منظور اندازه‌گیری دقیق وزن نمونه‌های بیولوژیکی و سلول‌های خونی جهت تحقیق و مطالعه بیماری‌های خونی و دیگر پژوهش‌های زیست‌شیمی مورد استفاده قرار می‌گیرند. همچنین، در تحقیقات فیزیکی و شیمیایی برای بررسی خواص فیزیکی و شیمیایی مواد مولکولی کوچک، ترازوهای آزمایشگاهی ابزار کلیدی محسوب می‌شوند.

نکات مهم در انتخاب ترازوی آزمایشگاهی

در انتخاب ترازوی آزمایشگاهی، نکات زیر را در نظر بگیرید:

ظرفیت مورد نیاز: ترازو باید ظرفیتی متناسب با نیاز آزمایشگاه داشته باشد تا بتواند وزن مواد را بدون مشکل اندازه‌گیری کند.

حداقل خوانایی: دقت ترازو باید با نیاز آزمایشگاه همخوانی داشته باشد، مثلاً برای اندازه‌گیری‌های بسیار دقیق، حداقل خوانایی ۰.۰۰۱ گرم مورد نیاز است.

ویژگی‌های خاص: برخی ترازوها قابلیت‌های پیشرفته‌ای مانند شمارش قطعات، چک وزن و تحلیل آماری دارند که می‌تواند فرآیندهای کاری را ساده‌تر کند.

ابعاد ترازو: باید با فضای آزمایشگاه متناسب باشد؛ ترازوهای کوچک‌تر برای فضاهای محدود مناسب هستند.

کالیبراسیون داخلی یا خارجی: ترازوی با کالیبراسیون داخلی به دقت بالاتری نیاز دارد و در صورت خروج از کالیبراسیون، به‌راحتی تنظیم می‌شود.

نوع ترازو (مکانیکی یا دیجیتال): دیجیتالی‌ها دقت و امکانات بیشتری دارند، اما مکانیکی‌ها استحکام و قابلیت استفاده بدون برق را فراهم می‌کنند.

بودجه: قیمت ترازوها بسته به ویژگی‌ها و دقت آن‌ها متفاوت است؛ برای کاربری‌های عمومی، ترازوهای ارزان‌تر و برای دقت بالا، ترازوهای تخصصی‌تر توصیه می‌شود.

تاییدیه‌های صنعتی: در صنایع حساس مانند داروسازی، ترازوها باید تاییدیه‌های خاصی داشته باشند.

قابلیت حمل: ترازوهای قابل حمل برای استفاده در محل‌های بدون دسترسی به برق مناسب هستند و معمولاً از باتری تغذیه می‌شوند.

واحدهای اندازه‌گیری متنوع: ترازوهای آزمایشگاهی می‌توانند از واحدهای اندازه‌گیری مختلف مانند گرم، پوند، کیلوگرم ،قیراط و ... پشتبانی کنند.

نگهداری و کالیبراسیون ترازوهای آزمایشگاهی

ترازوهای آزمایشگاهی به دلیل حساسیت بالا، نیازمند کالیبراسیون و نگهداری منظم هستند تا دقت و صحت اندازه‌گیری آن‌ها حفظ شود. کالیبراسیون به معنای بازرسی‌های دوره‌ای دستگاه است که برای حفظ عملکرد بهینه و جلوگیری از خوانش‌های نادرست انجام می‌شود. با گذشت زمان و استفاده مداوم، ترازو دچار فرسودگی شده و دقت اندازه‌گیری آن کاهش می‌یابد، بنابراین کالیبراسیون‌های منظم بر اساس زمان‌بندی مشخص ضروری است. این کار باعث می‌شود دستگاه در مدت طولانی‌تری دقت کافی داشته باشد و امکان دسترسی به نتایج صحیح فراهم شود.

نتیجه گیری
ترازوی آزمایشگاهی یکی از ابزارهای کلیدی در آزمایشگاه‌ها به شمار می‌آید که دقت و صحت اندازه‌گیری‌های آن نقش بسزایی در کیفیت نتایج آزمایشات دارد. انتخاب مناسب ترازو با توجه به نیازهای خاص آزمایشگاه، کالیبراسیون منظم و نگهداری صحیح از آن، تضمین‌کننده عملکرد بهینه و دستیابی به داده‌های قابل اعتماد است.
با توجه به تنوع انواع ترازوهای آزمایشگاهی و کاربردهای گسترده آن‌ها در علوم مختلف، توجه به نکات کلیدی در هنگام خرید و استفاده، می‌تواند به بهبود فرآیندهای تحقیقاتی و صنعتی کمک شایانی نماید. به‌علاوه، با دریافت گواهی‌های کالیبراسیون از موسسات معتبر، می‌توان به اعتبار نتایج و فرآیندهای آزمایشگاهی اطمینان بیشتری داشت.

سوالات متداول

ترازوی آزمایشگاهی چیست و چه کاربردی دارد؟
  ترازوی آزمایشگاهی ابزاری برای اندازه‌گیری دقیق وزن و جرم مواد در آزمایشگاه‌ها است. این ترازوها به‌طور عمده در علوم شیمی، فیزیک، بیولوژی و داروسازی برای تهیه محلول‌ها، توزین مواد شیمیایی و اندازه‌گیری نمونه‌های بیولوژیکی استفاده می‌شوند.

چرا کالیبراسیون ترازوهای آزمایشگاهی ضروری است؟
 کالیبراسیون ترازوها به حفظ دقت و صحت اندازه‌گیری‌ها کمک می‌کند. استفاده مکرر یا شرایط محیطی ممکن است به عملکرد ترازو آسیب برساند و منجر به خوانش‌های نادرست شود. بنابراین، کالیبراسیون دوره‌ای تضمین می‌کند که ترازو به‌طور دقیق کار کند و نتایج آزمایشات قابل اعتماد باشد.

چگونه می‌توان ترازوی آزمایشگاهی را نگهداری کرد؟
 برای نگهداری مناسب ترازو، باید آن را در محیطی با دمای ثابت و بدون لرزش قرار داد، از ورود گرد و غبار به آن جلوگیری کرد و به‌طور منظم کالیبره کرد. همچنین، باید از قراردادن مواد سنگین‌تر از ظرفیت ترازو و تماس با مواد شیمیایی خورنده خودداری شود.

چه نوع ترازوهایی در آزمایشگاه‌ها موجود است؟
انواع مختلف ترازوهای آزمایشگاهی شامل ترازوهای مکانیکی، دیجیتال، آنالیتیکال، رطوبتی و پرتابل هستند. هر کدام از این ترازوها برای کاربردهای خاص طراحی شده‌اند و دارای ویژگی‌های مختلفی از جمله ظرفیت، دقت و قابلیت کالیبراسیون هستند که کاربران باید با توجه به نیاز خود انتخاب کنند.